Δελτίο τύπου: Καταγραφή του θρησκεύματος στην παιδεία και απαλλαγές από τα θρησκευτικά.

Η Ένωση Αθέων προχώρησε σε καταγγελίες στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και αναφορές στον Συνήγορο του Πολίτη για σωρεία παραβάσεων του νόμου 2472/1997 (περί προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα).
Συγκεκριμένα:
– Αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
– Καταγραφή του θρησκεύματος στο πληροφοριακό σύστημα mySchool, που αποτελεί το βασικό γραμματειακό σύστημα των σχολικών μονάδων.
– Καταγραφή του θρησκεύματος στα μητρώα φοιτητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
– Απαίτηση δήλωσης του θρησκεύματος και τεκμηρίωσης της δήλωσης προκειμένου να χορηγηθεί απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Σύμφωνα με τον νόμο 2472/1997 οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις αποτελούν ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο και σαν τέτοιο δεν θα έπρεπε να τυχαίνει καταγραφής και επεξεργασίας.
Ήδη από το 2002 η ΑΠΔΠΧ με την Απόφαση 77Α απηύθυνε σύσταση και προειδοποίηση προς τον υπεύθυνο επεξεργασίας του Υπουργείου Παιδείας ΔΒΜΘ να μην αναγράφεται το θρήσκευμα στους απολυτήριους τίτλους της α/βάθμιας και β/βάθμιας εκπαίδευσης και να μην ζητείται από τους γονείς να αποκαλύψουν τις πεποιθήσεις τους.
Βρισκόμαστε στο 2017 και ακόμη και η πιο πρόσφατη Υπουργική απόφαση που καθορίζει τον τύπο των τίτλων του Γενικού Λυκείου (που εκδόθηκε το 2016!) περιλαμβάνει ακόμα το θρήσκευμα στα υποδείγματα που την συνοδεύουν.

Παράλληλα, το θρήσκευμα υπάρχει ακόμη σαν πεδίο στο πληροφοριακό σύστημα mySchool, που αποτελεί το βασικό γραμματειακό σύστημα των σχολικών μονάδων. Το συγκεκριμένο πεδίο δεν είναι αδρανοποιημένο αλλά εάν κατά λάθος πλοηγηθεί κάποιος σε αυτό δεν υπάρχει η δυνατότητα αγνόησής του.
Αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν μαθητές των οποίων οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις ή η έλλειψή τους προσδιορίζονται και καταγράφονται (τις περισσότερες φορές χωρίς καν να ερωτηθεί ο/η μαθητής/τρια και με κατάχρηση της ένδειξης χ.ο. σαν να ήταν δεδομένη και για ευκολία).

Όπως είναι φανερό από τα παραπάνω, στην παιδεία ακολουθούνται ακόμη παράνομες πρακτικές καταγραφής του θρησκεύματος που εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις για ακόμη μια παράνομη πράξη: τον έλεγχο του θρησκεύματος των μαθητών σύμφωνα με την “κατά παραγγελία” εγκύκλιο 12773/Δ2/23-01-2015 του Υπουργείου Παιδείας.
Την εγκύκλιο που αγνοεί επιδεικτικά την κείμενη Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και τις σχετικές αποφάσεις της ΑΠΔΠΧ όπως και τις γνωμοδοτήσεις του ΣτΠ, καθόλου όμως δεν αγνοεί, αφού αναπαράγει σχεδόν στο σύνολό τους, τα αποσπάσματα από το ΜΗ επιστημονικό προσχέδιο που ομάδα θεολόγων έστειλε στο υπουργείο λίγους μήνες πριν από την έκδοση της εγκυκλίου.
Την εγκύκλιο που παραβιάζει την θρησκευτική ελευθερία ακόμη και των μαθητών και γονέων εκείνων οι οποίοι ενδεχομένως να μην θεωρούν πια επαρκώς “ορθόδοξο” το μάθημα των θρησκευτικών έτσι όπως διαμορφώθηκε τελευταία με τα νέα προγράμματα σπουδών.
Επιπλέον, όλοι οι πολίτες δικαιούνται απαλλαγή από ένα ομολογιακό μάθημα, ακόμη κι αν “φαινομενικά” ανήκουν στην εν λόγω ομολογία. Όσο για τα “φαινόμενα κατάχρησης” αρκεί να επισημάνουμε πως όταν ένας μαθητής συνειδητά επιλέγει την απαλλαγή από ένα ομολογιακό μάθημα με οποιοδήποτε σκοπό, είτε την εξασφάλιση περισσότερου χρόνου μελέτης για άλλα μαθήματα, είτε την ανάπαυση, είτε ακόμη και την ψυχαγωγία, ο μαθητής προφανώς και απέχει συνειδησιακά από την εν λόγω ομολογία. Επομένως σε κάθε περίπτωση αιτήματος απαλλαγής συντρέχουν αυτονόητα λόγοι συνείδησης και δεν είναι στην αρμοδιότητα των διευθυντών σχολικών μονάδων ή άλλων κρατικών φορέων να χαρακτηρίσουν οποιοδήποτε τέτοιο αίτημα “καταχρηστικό”.
Η προάσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας καταφανώς έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τα συντεχνιακά συμφέροντα και την ιδεολογία των συντακτών του προσχεδίου που έγινε εγκύκλιος του υπουργείου!

Ελπίζουμε στην αποτελεσματική παρέμβαση των δύο ανεξάρτητων αρχών (κυρίως της ΑΠΔΠΧ στο πλαίσο της εξουσίας παρέμβασης που της δίνεται από το Άρθρο 28, παρ. 3 της Οδηγίας 95/46/ΕΚ) ώστε να πάψουν επιτέλους οι παραπάνω παραβάσεις και αναχρονισμοί.

Ακολουθεί το κείμενο των επιστολών προς τις δύο ανεξάρτητες αρχές με κοινοποίηση στο Υπουργείο Παιδείας και τα ΜΜΕ:

Από: Ένωση Αθέων

Προς:
Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Συνήγορος του Πολίτη

Κοινοποίηση:
Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
MME




Αθήνα, 25-07-2017

Θέμα: Καταγραφή του θρησκεύματος στην παιδεία και απαλλαγές από τα θρησκευτικά.

Σχετικά έγγραφα:

Υπόθεσης Α:
1. Προεδρικό Διάταγμα 201/98 (ΦΕΚ 161 Α’ 13-07-1998).
2. Υπουργική Απόφαση 233.1/6/Γ2/2058 – (ΦΕΚ 317 Β´ 09-05-1986).
3. Υπουργική Απόφαση 105228/Δ2/2016 – (ΦΕΚ 2086 Β´ 07-07-2016).
4. Συμμετοχή της Ένωσης Αθέων στην διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα προσωπικά δεδομένα.

Υπόθεσης Β:
5. Η 139/ 20114 απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
6. Online οδηγός χρήσης του πληροφοριακού συστήματος mySchool.

Υπόθεσης Γ:
7. Η 009/2017/ΕΞ επιστολή μας προς ΑΠΘ και ΑΠΔΠΧ.
8. Η υπ᾽αριθμό πρωτοκόλλου 1317 απάντηση του τμήματος Χημείας του ΑΠΘ.
9. Η 013/2017/ΕΞ επιστολή μας προς ΑΠΘ και ΑΠΔΠΧ.
10. Η Γ/ΕΞ/1375-1/24-05-2017 ερώτηση της ΑΠΔΠΧ προς το ΑΠΘ αλλά και το ΥΠΕΘ.

Υπόθεσης Δ:
11. Η 77Α/ 2002 απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
12. Η 94/ 2015 απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
13. Το υπ᾽αριθμό πρωτοκόλλου 204864/48482/2015 έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη.



Υπόθεση Α: Αναγραφή θρησκεύματος στα απολυτήρια Δημοτικών σχολείων, Γυμνασίων και Λυκείων
Επιθυμούμε να θέσουμε υπ’ όψη σας τα παρακάτω:
– ΠΔ 201/98 (ΦΕΚ 161 Α’ 13-07-1998)
– ΥΑ 233.1/6/Γ2/2058 – (ΦΕΚ 317 Β´ 09-05-1986)
– ΥΑ 105228/Δ2/2016 – (ΦΕΚ 2086 Β´ 07-07-2016)
που καθορίζουν τον τύπο των τίτλων σπουδών, απολυτηρίων κ.λπ. στα Δημοτικά σχολεία, Γυμνάσια και Λύκεια αντίστοιχα. Όλες οι αποφάσεις και τα διατάγματα περιλαμβάνουν πεδίο με το θρήσκευμα στα υποδείγματα που τα συνοδεύουν, ακόμα και για το βιβλίο Μητρώου Νηπίων!
Όμως ήδη από το 2002 η ΑΠΔΠΧ με την Απόφαση 77Α απηύθυνε σύσταση και προειδοποίηση στον υπεύθυνο επεξεργασίας του Υπουργείου Παιδείας ΔΒΜΘ να φροντίσει

α) να μην αναγράφεται το θρήσκευμα στους απολυτήριους τίτλους της α/βάθμιας και β/βάθμιας εκπαίδευσης και
β) να μην ζητείται από τους γονείς που επιθυμούν τα παιδιά τους να απαλλαγούν από το μάθημα των θρησκευτικών να αποκαλύψουν τις πεποιθήσεις τους, αλλά να ασκούν το δικαίωμά τους αυτό κατ’ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση.

Αντί το υπουργείο να συμμορφωθεί, έκτοτε:
α) αναφορικά με το πεδίο θρήσκευμα στους απολυτήριους τίτλους σπουδών
– κυκλοφόρησε την Εγκύκλιο Γ2/131757/22-11-2004 που ανάμεσα στα άλλα ανέφερε: «…2. Σε ότι αφορά την αναγραφή του θρησκεύματος στη σύνταξη του τίτλου απόλυσης, σας πληροφορούμε ότι, σύμφωνα με την Γ2/61723/13-6-2002, ο χαρακτηρισμός Χ.Ο. αναγράφεται, εκτός αν έχει κατατεθεί υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86, στην οποία αναφέρεται το αντίθετο.»
– διόρθωσε παράλειψη αναγραφής θρησκεύματος με την Εγκύκλιο 73735/Γ2/23-6-2010 όπου ανέφερε «…σχετικά µε τους απολυτήριους τίτλους Γυµνασίου, σας υπενθυµίζουµε ότι ο τύπος των εν λόγω απολυτηρίων καθορίζεται από την υπ’ αριθµ. 233.1/6/Γ2/2058/1986 (ΦΕΚ317, Β’) Υ.Α. και περιλαµβάνει αναγραφή του θρησκεύµατος του µαθητή….»
– σε σχετικό ερώτημα στις 22/12/2010 μας εστάλη η απάντηση με αρ. πρωτ. Φ.7/730/162311/Γ1 «….Αν επιθυμούν (σ.σ οι γονείς) να μην αναγράφεται το θρήσκευμα στο απολυτήριο ή στους τίτλους σπουδών, αυτό θα ζητηθεί με υπεύθυνη δήλωσή τους, που θα κατατεθεί στο σχολείο.»

Τα παραπάνω είχαμε αναφέρει και σε επιστολή μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15-1-2010, στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τα προσωπικά δεδομένα, την οποία επισυνάπτουμε (σχετικό έγγραφο 4).
Βρισκόμαστε στο 2017 και ακόμη και η πιο πρόσφατη σχετική Υπουργική απόφαση (που εκδόθηκε το 2016!) συνεχίζει να συμπεριλαμβάνει το θρήσκευμα! Η παράβαση αυτή καθιστά ευάλωτους σε διακρίσεις, για παράδειγμα στην αγορά εργασίας, τους μαθητές που έχουν απολυτήριο με πεδίο θρήσκευμα κενό τη στιγμή που άλλοι συμμαθητές τους έχουν απολυτήριο όπου αναγράφεται Χ.Ο.
Εκτός των παραπάνω έχει αξιοποιηθεί και αξιοποιείται σε πολυάριθμες περιπτώσεις παρανόμων αρνήσεων χορήγησης απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών από ζηλωτές διευθυντές σχολικών μονάδων, καθώς και από την ίδια την “κατά παραγγελία” εγκύκλιο 12773/Δ2/23-01-2015 του Υπουργείου Παιδείας (Υπόθεση Δ).

Με την παρούσα ζητούμε την παρέμβαση της αρχής σας για να σταματήσει άμεσα κάθε παράνομη καταγραφή του θρησκεύματος στην παιδεία.



Υπόθεση Β: Καταγραφή θρησκεύματος στο μηχανογραφικό σύστημα mySchool.

Σύμφωνα με την απάντηση του ΥΠΑΙΘ που συμπεριλαμβάνεται στο ιστορικό που συνοδεύει την υπ’ αριθμό 139/ 2014 απόφαση της ΑΠΔΠΧ (σχετικό έγγραφο 5):

[… Τα παρακάτω πεδία υφίστανται στη σχεδίαση του συστήματος ως υπάρχουσες από προγενέστερα συστήματα οντότητες και δεν έχουν πληθυσμωθεί, ούτε εμφανίζονται στις καρτέλες της εφαρμογής:
– Θρήσκευμα και εθνικότητα, …]

Όμως στον online οδηγό χρήσης (σχετικό έγγραφο 6) αναφέρονται:

στην σελίδα 38:

[… 7.1.1.1.2 Προσωπικά Στοιχεία
Σε αυτή τη σελίδα μπορείτε να εισάγετε και να επεξεργαστείτε τα Προσωπικά Στοιχεία του Μαθητή όπως:
Θρήσκευμα …]

και στην σελίδα 51:

[… Ενημέρωση Στοιχείων Μαθητή
Για την ορθή λειτουργία του ΠΣ myschool είναι σημαντικό να διατηρείτε ενημερωμένη την καρτέλα του Μαθητή στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Κάποια στοιχεία είναι προαπαιτούμενα για τους Ελέγχους Επίδοσης, Απολυτήρια και λοιπές Αναφορές. Τα στοιχεία αυτά είναι:
Προσωπικά Στοιχεία: Θρήσκευμα, Δημοτολόγιο, Μητρώο Αρρένων. …]

Επίσης όπως επιβεβαιώνει μέλος μας (τα στοιχεία του οποίου βρίσκονται στη διάθεσή μας) που είναι εκπαιδευτικός και χειρίζεται το mySchool:

“Στο σύστημα my-school υπάρχει ένα πεδίο που γράφει “ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ”. Αν αυτός που καταγράφει τα στοιχεία δεν πατήσει επάνω στο πεδίο, τότε στο τελικό έγγραφο θα υπάρχει η ένδειξη ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ και από κάτω τίποτα. Αν όμως πατήσει και ανοίξει το μενού επιλογών, τότε αν δεν θέλει ο μαθητής θρήσκευμα αναγκαστικά θα αναγραφεί ΧΘ (χωρίς θρήσκευμα). Το “αναγκαστικά” σημαίνει ότι άπαξ και πατήσει ο χειριστής του my-school αυτήν την επιλογή δεν μπορεί να αντιστρέψει τη διαδικασία: δεν μπορεί να κάνει κάτι για να ξαναμείνει κενό το πεδίο! Το πρόβλημα λοιπόν είναι ότι το ΧΘ είναι ένας προσδιορισμός. Κάποιος μπορεί να μην θέλει να δηλώσει τίποτα, συμπεριλαμβανομένου και του ΧΘ, αλλά τεχνικά αναγκάζεται.”

Σαν αποτέλεσμα υπάρχουν μαθητές των οποίων οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις ή η έλλειψή τους προσδιορίζονται και καταγράφονται (τις περισσότερες φορές χωρίς καν να ερωτηθεί ο/η μαθητής/τρια αλλά με κατάχρηση της ένδειξης χ.ο. σαν να ήταν δεδομένη και για ευκολία).

Όπως είναι φανερό από τις Υποθέσεις Α και Β, στην παιδεία ακολουθούνται ακόμη παράνομες πρακτικές καταγραφής του θρησκεύματος που εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις για ακόμη μια παράνομη πράξη: τον έλεγχο του θρησκεύματος των μαθητών σύμφωνα με την “κατά παραγγελία” εγκύκλιο 12773/Δ2/23-01-2015 του Υπουργείου Παιδείας (Υπόθεση Δ).

Με την παρούσα ζητούμε την παρέμβαση της αρχής σας για να σταματήσει άμεσα κάθε παράνομη καταγραφή του θρησκεύματος στην παιδεία.



Υπόθεση Γ: Καταγραφή θρησκεύματος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Μετά από μαρτυρίες φοιτητών διαπιστώσαμε, με έκπληξή μας, ότι κατά την εγγραφή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα ζητείται από τους φοιτητές να δηλώσουν μεταξύ άλλων και το θρήσκευμά τους, χωρίς να ενημερώνονται για τον σκοπό της συλλογής αυτού του δεδομένου ούτε για τον τρόπο επεξεργασίας του.
Σε επικοινωνία μας με το πανεπιστήμιο (σχετικό έγγραφο 7), η πρακτική αυτή αιτιολογήθηκε για την επιλογή θρησκευτικού ή πολιτικού όρκου κατά την τελετή αποφοίτησης (σχετικό έγγραφο 8). Όπως όμως επισημάναμε (σχετικό έγγραφο 9), αφ’ ενός το θρήσκευμα μπορεί να μεταβληθεί στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την εγγραφή έως το πτυχίο, αφ’ ετέρου για την επιλογή του όρκου αρκεί μια δήλωση του φοιτητή μετά την ολοκλήρωση των σπουδών και προ της τελετής. Η δήλωση αυτή είναι εξάλλου απαραίτητη, καθώς ακόμη κι ένας χριστιανός ορθόδοξος φοιτητής μπορεί να προτιμά πολιτικό όρκο. Ως εκ τούτου η τήρηση αρχείου με το θρήσκευμα των φοιτητών είναι όχι μόνο παράνομη αλλά και απολύτως άχρηστη.

Η ΑΠΔΠΧ στην συνέχεια (σχετικό έγγραφο 10) υπέβαλλε τις παρακάτω ερωτήσεις τόσο στο ΑΠΘ για όσο αφορά την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων όπως είναι το θρήσκευμα, όσο και στο Υ.Π.Ε.Θ. για να εκθέσει τις απόψεις του.

1. Βάσει ποιών διατάξεων νόμου γίνεται η συγκεκριμένη επεξεργασία (συλλογή και καταχώρηση στο μηχανογραφικό σύστημα).
2. Τον ακριβή σκοπό της επεξεργασίας, τεκμηριώνοντας τη νομιμότητά του με βάση τα οριζόμενα στα άρθρα 4 και 5 και 7 του ν. 2472/1997, δεδομένου ότι το θρήσκευμα αποτελεί ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο
3. Ποιός είναι ο υπεύθυνος επεξεργασίας του συγκεκριμένου μηχανογραφικού συστήματος, ποια προσωπικά δεδομένα περιλαμβάνονται σε αυτό και
4. Τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα ασφαλείας που έχουν ληφθεί για την διασφάλιση του απορρήτου της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων που λαμβάνει χώρα μέσω της εν λόγω εφαρμογής (βλ. και άρθρο 10 ν. 2472/1997).

Επίσης παρακαλείται το Υπουργείο Παιδείας, στο οποίο κοινοποιείται η παρούσα, όπως μας εκθέσει τις απόψεις του για τα ανωτέρω αναφερόμενα (1-4) ζητήματα.

Σε αναμονή των απαντήσεων και στην περίπτωση που ακολουθούνται παρόμοιες πρακτικές και σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, υποβάλλουμε την παρούσα αναφορά για την διενέργεια σχετικής έρευνας σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την παρέμβαση της αρχής σας για να σταματήσει άμεσα κάθε παράνομη καταγραφή του θρησκεύματος σε αυτήν.



Υπόθεση Δ: Συμπληρωματική αναφορά – καταγγελία για την υπ’ αριθμό 12773/Δ2/23-01-2015 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας σχετικά με την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών.

Επιθυμούμε να θέσουμε και πάλι υπ’ όψη σας την υπ’ αριθμό 12773/Δ2/23-01-2015 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, με την οποία ρυθμίζεται το ζήτημα της απαλλαγής μαθητών από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των θρησκευτικών. Με την εγκύκλιο αυτή, δυστυχώς, η Πολιτεία συνεχίζει να παραβιάζει το δικαίωμα των πολιτών για προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και την θρησκευτική τους ελευθερία. Συγκεκριμένα, με την εγκύκλιο ζητείται υπεύθυνη δήλωση είτε του μαθητή (εάν είναι ενήλικος) ή των γονέων του (εάν ο μαθητής είναι ανήλικος) ότι δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος. Επίσης, ζητείται από τους διευθυντές των σχολείων να ελέγχουν την τεκμηρίωση των προβαλλομένων λόγων απαλλαγής, να ελέγχουν δηλαδή το θρήσκευμα των μαθητών, στους οποίους αφορά το αίτημα απαλλαγής.
Από την απλή ανάγνωση της εγκυκλίου θα αντιληφθείτε αμέσως ότι αυτή έρχεται σε αντίθεση με την υπ’ αριθμό 77Α/ 2002 απόφαση της ΑΠΔΠΧ (σχετικό έγγραφο 11). Η απόφαση αυτή είχε εκδοθεί επί μιας παλαιότερης εγκυκλίου που ρύθμιζε την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών (υπ’ αριθμόν Γ2/ 8904/ 29-11-1995 του Υπουργείου Παιδείας). Με την υπ’ αριθμό 77Α/ 2002 απόφαση επισημαίνονται οι βασικές νομικές πλημμέλειες της παραπάνω εγκυκλίου και, ιδίως, η αντίθεσή της προς την αρνητική θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα των γονέων να διασφαλίζουν μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις δικές τους φιλοσοφικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις (άρθρο 2 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ). Επισημαίνεται επίσης, εμμέσως, ότι το ζήτημα της απαλλαγής για ανηλίκους μαθητές είναι ζήτημα ασκήσεως γονικής μέριμνας και, συνεπώς, ότι οι φιλοσοφικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις των γονέων είναι κρίσιμες για τη χορήγηση ή μη της απαλλαγής, καθώς ρητώς αναφέρεται ότι: «… ∆εν είναι συνεπώς απαραίτητο [ενν. οι γονείς] να είναι άθεοι, ετερόδοξοι ή ετερόθρησκοι, για να ζητήσουν την απαλλαγή των παιδιών τους από το µάθηµα των θρησκευτικών …».
Δυστυχώς οι πλημμέλειες αυτές εμπεριέχονται και σε αυτήν την τελευταία εγκύκλιο η οποία αγνοεί επιδεικτικά την κείμενη Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και τις σχετικές αποφάσεις της ΑΠΔΠΧ όπως και τις γνωμοδοτήσεις του ΣτΠ, καθόλου όμως δεν αγνοεί, αφού αναπαράγει σχεδόν στο σύνολό τους, τα αποσπάσματα από το ΜΗ επιστημονικό προσχέδιο που ομάδα θεολόγων έστειλε στο υπουργείο λίγους μήνες πριν από την έκδοση της εγκυκλίου.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εν λόγω εγκύκλιος παραβιάζει την θρησκευτική ελευθερία ακόμη και των μαθητών και γονέων εκείνων οι οποίοι ενδεχομένως να μην θεωρούν πια επαρκώς “ορθόδοξο” το μάθημα των θρησκευτικών έτσι όπως διαμορφώθηκε τελευταία με τα νέα προγράμματα σπουδών.
Επιπλέον, όλοι οι πολίτες δικαιούνται απαλλαγή από ένα ομολογιακό μάθημα, ακόμη κι αν “φαινομενικά” ανήκουν στην εν λόγω ομολογία. Όσο για τα “φαινόμενα κατάχρησης” αρκεί να επισημάνουμε πως όταν ένας μαθητής συνειδητά επιλέγει την απαλλαγή από ένα ομολογιακό μάθημα, είτε με σκοπό την εξασφάλιση περισσότερου χρόνου μελέτης για άλλα μαθήματα, είτε την ανάπαυση, είτε ακόμη και την ψυχαγωγία, ο μαθητής προφανώς και απέχει συνειδησιακά από την εν λόγω ομολογία. Επομένως σε κάθε περίπτωση αιτήματος απαλλαγής συντρέχουν αυτονόητα λόγοι συνείδησης και δεν είναι στην αρμοδιότητα των διευθυντών σχολικών μονάδων ή άλλων κρατικών φορέων να χαρακτηρίσουν οποιοδήποτε τέτοιο αίτημα “καταχρηστικό”.
Η προάσπιση της θρησκευτικής ελευθερίας καταφανώς έρχεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τα συντεχνιακά συμφέροντα και την ιδεολογία των συντακτών του προσχεδίου που έγινε εγκύκλιος του υπουργείου!

Για το λόγο αυτό και ζητήσαμε την επέμβαση των δύο ανεξάρτητων αρχών με την καταγγελία μας με αριθμό 06524200810415 της 26-02-2015 προς την ΑΠΔΠΧ, και αναφορά με αριθμό 201503187186 της 18-03-2015 προς τον ΣτΠ.

Μετά από αυτές και σύμφωνα με την υπ’ αριθμό 94/ 2015 απόφαση της ΑΠΔΠΧ (σχετικό έγγραφο 12):

[… η δήλωση ότι ο μαθητής (αν είναι ενήλικος) ή οι γονείς του (αν είναι ανήλικος) επιθυμούν την απαλλαγή του μαθητή από το μάθημα των θρησκευτικών για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, υπό την ουσιαστική έννοια του όρου, δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 στοιχ. α’ και β’ του ν. 2472/1997. …]

Σύμφωνα επίσης με το υπ᾽αριθμό πρωτοκόλλου 204864/48482/2015 έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη προς τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (σχετικό έγγραφο 13):

[… Ως προς το ζήτημα της θρησκευτικής ελευθερίας, ο Συνήγορος του Πολίτη έχει ήδη επισημάνει με παλαιότερες επιστολές προς το Υπουργείο σας (Βλ. ενδεικτικά, 193600/53584/2014) ότι η θρησκευτική ελευθερία επιβάλλει να μην συνοδεύεται η απαλλαγή από οιαδήποτε έμμεση κύρωση ή επαχθή προϋπόθεση, ως επαχθής δε προϋπόθεση θα μπορούσε να εκληφθεί η απαίτηση αποκάλυψης των θρησκευτικών πεποιθήσεων του μαθητή. Ανταποκρινόμενο εν μέρει στις παρατηρήσεις αυτές, το Υπουργείο Παιδείας είχε εκδώσει την προηγούμενη εγκύκλιο 133099/Γ2/19-09-2013.
Κατά την άποψη που υποστηρίζει ο Συνήγορος του Πολίτη, σε κάθε περίπτωση, για τη διασφάλιση της άσκησης και προστασίας των δικαιωμάτων και το σεβασμό της ελευθερίας των μαθητών και των γονέων/κηδεμόνων τους καθώς και για εύρυθμη λειτουργία των σχολείων, δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών για λόγους συνείδησης έχουν οι μαθητές, εφόσον αυτοί οι ίδιοι ή οι γονείς τους, ανάλογα με την περίπτωση, επικαλούνται εν προκειμένω λόγους συνείδησης. Η εγκυρότητα της δήλωσης αυτής δεν είναι συνταγματικώς θεμιτό να εξαρτάται από οποιασδήποτε μορφής – θετική ή αρνητική – δήλωση θρησκεύματος. …]

Τέλος σύμφωνα με το υπ᾽αριθμό πρωτοκόλλου 199584/4528/2016 έγγραφο του ΣτΠ με το οποίο μας κοινοποιήθηκε το παραπάνω επισημαίνεται πως η εγκύκλιος 12773/Δ2/23-1-2015 “δυστυχώς μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι σε ισχύ”.
Για τον λόγο αυτό και εν᾽όψει της νέας σχολικής χρονιάς 2017-18, ζητούμε εκ νέου την παρέμβαση της αρχής σας με την παρούσα συμπληρωματική αναφορά.