Α.Π. 003/2015/ΕΞ
Αθήνα, 30-01-2015
Προς: ΜΜΕ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Για την τελευταία εγκύκλιο του υπουργείου παιδείας για την απαλλαγή μαθητών από τα θρησκευτικά, η οποία υπογράφτηκε από τον απελθόντα κ. Λοβέρδο κυριολεκτικά την παραμονή των εκλογών.
Η Ένωση Αθέων καταδικάζει την κίνηση του πρώην υπουργού Παιδείας κ. Ανδρέα Λοβέρδου, ο οποίος κυριολεκτικά την παραμονή των εκλογών (Παρασκευή 23-01-2015) εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 12773/Δ2/23-1-2015 τελευταία εγκύκλιο με θέμα “Ρύθμιση μαθητικών θεμάτων”, με την οποία περιορίζει εκ νέου το δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών θέτοντας αυστηρά κριτήρια και γραφειοκρατικά προσκόμματα στη διαδικασία. Καταδικάζουμε την προφανή εκμετάλλευση των δημοσίων δομών για μικροπολιτικούς σκοπούς και εξυπηρέτηση συντεχνιακών συμφερόντων στην πλάτη μαθητών που ταλαιπωρούνται και ανησυχούν για το μέλλον τους, και την έλλειψη και της παραμικρής ευαισθησίας για την αγωνία τους στον αγώνα για εκπαίδευση.
Η συγκεκριμένη εγκύκλιος:
1) Περιορίζει το δικαίωμα απαλλαγής μόνο στους μαθητές που οι γονείς τους έχουν το θάρρος να αποκαλύψουν έμμεσα τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις (κατά παράβαση της νομοθεσίας ανθρώπινων δικαιωμάτων, και σε αντίθεση με τις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και τις γνωμοδοτήσεις του Συνηγόρου του Πολίτη),
2) Θέτει γραφειοκρατικά προσκόμματα ζητώντας επικυρωμένες με το γνήσιο της υπογραφής υπεύθυνες δηλώσεις και από τους δύο γονείς,
3) Αναφέρει ότι οι διευθυντές πρέπει να προβαίνουν στην «τεκμηρίωση των προβαλλόμενων λόγων» χωρίς να προσδιορίζεται καθόλου πώς γίνεται αυτή, δίνοντας απεριόριστα περιθώρια αυθαιρεσίας. Βάσει του νόμου 2472/1997 το θρήσκευμα είναι ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο. Βάσει της απόφασης 77Α/2002 της ΑΠΔΠΧ οι μαθητές και οι γονείς τους πρέπει «να ασκούν το δικαίωμά τους αυτό, κατ’ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση». Το αίτημα τεκμηρίωσης των προβαλλόμενων λόγων για απαλλαγή ισοδυναμεί με προσκόμιση πιστοποιητικού που να αναγράφει το θρήσκευμα και επομένως συνιστά αποκάλυψη πεποιθήσεων. Η θρησκευτική συνείδηση απορρέει από εσωτερική αναζήτηση και δεν μπορεί να συνάγεται από μια γραφειοκρατική καταχώρηση.
4) Κάνει λόγο για «κατάχρηση της απαλλαγής από τα θρησκευτικά», κάτι που δεν έχει νόημα. Όταν ένας μαθητής ή οι γονείς του επιλέγουν να μελετήσει άλλο μάθημα ή να ξεκουραστεί εκείνες τις ώρες, συνειδησιακά έχουν προφανώς απομακρυνθεί από τη θρησκεία. Αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό και όχι να ελέγχεται η τυπική καταχώρηση του θρησκεύματός τους — κατά παράβαση του νόμου, όπως επισημαίνεται στο προηγούμενο σημείο.
5) Καταργεί την 133099/Γ2/19-9-2013 εγκύκλιο που είχε εκδόσει το Υπουργείο Παιδείας και η οποία έδινε απαλλαγή σε όλους τους μαθητές με απλή επίκληση της θρησκευτικής συνείδησης, και η οποία παρόλη την ασφυκτική προθεσμία που έθετε, ήταν σύμφωνη με την κείμενη νομοθεσία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικαιωμάτων του παιδιού, θρησκευτικής ελευθερίας και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, χωρίς να δίνει περιθώρια για παρερμηνείες. Για αυτό το τελευταίο πολεμήθηκε λυσσαλέα από ενώσεις θεολόγων το περασμένο διάστημα.
Κλείνοντας θέλουμε με αφορμή αυτή την τελευταία αυθαιρεσία να αναφέρουμε ότι από πλευράς της τελευταίας απελθούσας ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων ουδέποτε απαντήθηκαν οι αναφορές μας για αυθαιρεσίες διευθυντών και καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των μαθητών σχετικές με το θέμα της απαλλαγής, υποδεικνύοντας συνολικά χαρακτηριστική ανεπάρκεια στην εκτέλεση των καθηκόντων που είχαν ανατεθεί στον κ. Λοβέρδο.
Η Ένωση Αθέων έχει ήδη στείλει το κάτωθι αίτημα με στόχο την απάλειψη των προβλημάτων που επαναφέρει εκ νέου αυτή η τελευταία εγκύκλιος, και αναμένει από τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να ανταποκριθεί.
Α.Π. 002/2015/ΕΞ
Αθήνα, 30-01-2015
Προς:
Υπουργό Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Αριστείδη Μπαλτά
Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας κ. Τάσο ΚουράκηΚοινοποίηση: ΜΜΕ, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Συνήγορος του Πολίτη
Θέμα: Δικαίωμα στην απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών για όλους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ:
1. Η υπ’ αριθμό 12773/Δ2/23-1-2015 τελευταία εγκύκλιος του υπουργείου σας με θέμα “Ρύθμιση μαθητικών θεμάτων”
2. Το 194316/621555/29-12-2014 έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη προς το υπουργείο σας
3. Το υπ’ αριθμό 8/15-9-2014 έγγραφό μας προς το Υπουργείο σας
4. H από 26-8-2014 επιστολή-ΔΤ μας προς το υπουργείο σας (ΑΠ 136544/01/09/2014)
5. Η υπ’ αριθμό 133099/Γ2/19-9-2013 εγκύκλιος του Υπουργείου σας
6. Η υπ’ αριθμό 77Α/25-6-2002 απόφαση σχετικά με την αναγραφή θρησκεύματος στους απολυτήριους τίτλους σπουδών και την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
7. Το από 31-7-2008 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη
8. Το από 17-11-2008 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη
9. Η υπ’ αριθμό 687/1991 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
10. Το υπ’ αριθμό 755/3-9-2014 διευκρινιστικό έγγραφο του Σχολικού Συμβούλου ΠΕ01 Πειραιώς, Δ′ Αθηνών, Κυκλάδων του Γραφείου σχολικών συμβούλων Πειραιώς της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής Κ. Ευάγγελου Στ. Πονηρού Δρ. Θ., Μ.Φ.
11. Η υπ’ αριθμό 77Α/25-6-2002 απόφαση σχετικά με την αναγραφή θρησκεύματος στους απολυτήριους τίτλους σπουδών και την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
Κύριε Υπουργέ, Κύριε Αναπληρωτή ΥπουργέΣυγχαρητήρια για την ανάληψη των καθηκόντων σας, σας ευχόμαστε καλή επιτυχία σε αυτά.
Α) Παρακαλούμε να εκδώσετε το συντομότερο δυνατόν εγκύκλιο που να εξασφαλίζει το δικαίωμα όλων των μαθητών να απαλλάσσονται από το ομολογιακό μάθημα των θρησκευτικών, χωρίς να ζητείται τεκμηρίωση των προβαλλόμενων λόγων για το αίτημα της απαλλαγής (πιστοποιητικά θρησκευτικών φρονημάτων), είτε του ιδίου του μαθητή είτε των γονέων του, στο πνεύμα της προηγούμενης εγκυκλίου 133099/Γ2/19-9-2013 η οποία καταργήθηκε πριν μερικές μέρες με την 12773/Δ2/23-01-2015 εγκύκλιο της απερχόμενης ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, και η οποία να είναι σύμφωνη με την Απόφαση 77Α/25-6-2002 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα («να ασκούν το δικαίωμα τους αυτό κατ’ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καμία περαιτέρω διευκρίνιση»).
Παρακαλούμε επίσης να καταργηθούν οι δίχως νόημα ασφυκτικές χρονικές προθεσμίες για την κατάθεση αίτησης απαλλαγής και να μπορεί να δοθεί σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή του σχολικού έτους, με ισχύ άμεσα από τη στιγμή της δημοσίευσης. Τέλος, παρακαλούμε να καταστήσετε σαφές ότι η εφαρμογή της εγκυκλίου δεν επαφίεται στην ερμηνεία νόμων κατά το δοκούν του εκάστοτε διευθυντή ή διεύθυνσης εκπαίδευσης σύμφωνα με υποκειμενική ανάγνωση της νομοθεσίας (δείτε περίπτωση Πονηρού στο ιστορικό στο τέλος της παρούσας), αλλά είναι υποχρεωτική, και η μη εφαρμογή της επισύρει πειθαρχικές ποινές, σύμφωνα με τα όσα η νομοθεσία προβλέπει.
Β) Ζητούμε τέλος κατ’ ιδίαν συνάντηση ώστε να σας εκθέσουμε τους προβληματισμούς μας σχετικά με τις διαθεματικές θρησκευτικές αναφορές στα σχολικά μαθήματα, την εντελώς ομολογιακή από χριστιανική άποψη παρουσίαση και αντιμετώπιση της αθεΐας στη σχολική αίθουσα, την καταγραφή του θρησκεύματος στα σχολικά έγγραφα και τα προβλήματα που προκύπτουν, καθώς και κραυγαλέες περιπτώσεις αυθαιρεσίας από διευθυντές σχολικών μονάδων.Είμαστε, δε, πάντα στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία.
Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων,
Για τη Γραμματεία της Ένωσης Αθέων
Ο πρόεδρος
Φώτης Φραγκόπουλος
ΠΡΟΗΓΗΘΕΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
19-09-2013
Μετά τις αλλεπάλληλες προσπάθειές μας με συνεχείς επιστολές και παρεμβάσεις, ο πρώην υπουργός κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 133099/Γ2/19-9-2013 εγκύκλιο, με την οποία επιτέλους κατήργησε ρητά τις ασαφείς κι αντιφατικές 91109/Γ2/10-7-2008 και Φ12/977/109744/Γ1/26-8-2008 προγενέστερες εγκυκλίους.04-08-2014
Ο πρώην υπουργός κ. Λοβέρδος, στην απάντησή του στην υπ’ αριθμ. 757/03-07-2014 ερώτηση του ανεξάρτητου βουλευτή κ. Νικολόπουλου, με θέμα «Διατήρηση του μαθήματος των θρησκευτικών στα σχολεία», επικαλέστηκε εξ ολοκλήρου τις ήδη καταργηθείσες εγκυκλίους ανασύροντάς τες, αγνοώντας παντελώς την τελευταία τότε ισχύουσα, συντάσσοντας έτσι μια εντελώς άσχετη απάντηση που δεν είχε καμία επαφή με το πνεύμα και το γράμμα των όσων ίσχυαν τη δεδομένη χρονική στιγμή, θέμα που επισημάναμε με το από 26-08-2014 δελτίο τύπου μας με αποδέκτη τον ίδιο τον υπουργό. Να θυμίσουμε ότι ο συγκεκριμένος υπουργός σε άλλη περίπτωση είχε διατάξει πολύ εύκολα ΕΔΕ, ενώ το ανωτέρω λάθος ούτε το παραδέχτηκε ποτέ, ούτε συγγνώμη ζήτησε, ούτε επιχείρησε να το διορθώσει, ούτε και αναζήτησε ευθύνες σε όποιους συμβούλους και συνεργάτες του τον οδήγησαν σ’ αυτό.03-09-2014
Ο Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ01 Πειραιώς, Δ′ Αθηνών, Κυκλάδων του Γραφείου σχολικών συμβούλων Πειραιώς της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής Κ. Ευάγγελος Στ. Πονηρός Δρ. Θ., Μ.Φ. συντάσσει και αποστέλει το υπ’ αριθμ. 755/3-9-2014 διευκρινιστικό έγγραφο στις από το γραφείο του εποπτευόμενες σχολικές μονάδες —ερμηνεύοντας κατά το δοκούν την τελευταία ισχύουσα τότε εγκύκλιο και λαμβάνοντας υπ’ όψιν του άλλα άσχετα έγγραφα που προφανώς εξυπηρετούσαν καλύτερα τις προσωπικές του πεποιθήσεις— με το οποίο απαίτησε να γίνονται δεκτές οι αιτήσεις αποκλειστικά των ετερόδοξων μαθητών, πράγμα που προκάλεσε την αντίστοιχή μας αντίδραση με την αποστολή του από 14-09-2014 δελτίου τύπου μας προς το Υπουργείο Παιδείας.03-10-2014
Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων με την υπ’ αριθμ. 155/3-10-2014 επιστολή της προς τα μέλη της καλεί τους διδάσκοντες το μάθημα να της κοινοποιήσουν «περιπτώσεις παράνομων απαλλαγών από το μάθημα των θρησκευτικών» θεωρώντας —με ποια δικαιοδοσία, αλήθεια;— ως τέτοιες οποιεσδήποτε δίνονται με βάση το πνεύμα της εγκυκλίου που το Υπουργείο εξέδωσε, με συνέπεια εύλογα να εκτιμούμε ότι ενδέχεται να υποπίπτουν σε πειθαρχικές -το λιγότερο- παραβάσεις.
Συγκεκριμένα καλούν τα μέλη τους, παραβαίνοντας κάθε έννοια ιεραρχίας και υποκαθιστώντας όλη την αλυσίδα των προϊσταμένων τους (διευθυντών σχολείων, διευθυντών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τελικά το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας), να ελέγξουν τους προϊσταμένους τους για «παράνομες απαλλαγές σε μαθητές από Διευθυντές Σχολικών Μονάδων, κατά παράλειψη συμμόρφωσης προς την ελληνική νομολογία αλλά και κατά παρερμηνεία της ισχύουσας εγκυκλίου», ερμηνεύοντας κατά το δοκούν και όπως τους βολεύει την εν ισχύ εγκύκλιο (133099/Γ2/19/09/2013) του Υπουργείου Παιδείας και αναλαμβάνοντας από μόνοι τους ρόλους ελεγκτών και θεματοφυλάκων της νομιμότητας.
Στην τακτική που περιγράφεται με τις δύο παραπάνω ενέργειες παρεμβήκαμε επίσης με την από 19-10-2014 καταγγελία μας προς τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, τον Συνήγορο του Πολίτη, την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και γι’ άλλη μια φορά το Υπουργείο Παιδείας.Επίσης, στο μεσοδιάστημα, γίναμε αποδέκτες αρκετών καταγγελιών από πολίτες-γονείς στους οποίους διάφοροι διευθυντές σχολικών μονάδων προέβαλλαν παρανόμως και κατά παράβαση της εγκυκλίου πολλά εμπόδια στην απαλλαγή των παιδιών τους από τα θρησκευτικά, ερμηνεύοντας την εγκύκλιο ομοίως και οι ίδιοι, όπως έκανε πιο πάνω ο κ. Πονηρός, κατά το δοκούν και όπως βόλευε τις προσωπικές τους πεποιθήσεις,.
29-12-2014
Ο Συνήγορος του Πολίτη, ανταποκρινόμενος σε σχετικές καταγγελίες μεταξύ των οποίων και η δική μας, επισημαίνει με επιστολή του προς το γραφείο του Υφυπουργού (2ο σχετικό), πως το δικαίωμα απαλλαγής από ένα μάθημα με ομολογιακό χαρακτήρα πρέπει να αναγνωρίζεται ανεξαιρέτως σε οποιονδήποτε μαθητή επικαλείται λόγους συνείδησης και επιβεβαιώνει πως η τότε ισχύουσα εγκύκλιος (133099/Γ2/19-9-2013) είναι σύμφωνη με την απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, είναι σαφέστατη και δεν επιδέχεται παρερμηνείες.
Υπενθυμίζει επίσης πως η αυθεντική ερμηνεία μιας πράξης της διοίκησης ανήκει στην αρχή που την εξέδωσε και όχι σε άλλα όργανα.23-01-2015
Ο πρώην υπουργός κ. Λοβέρδος, την τελευταία εργάσιμη ημέρα της θητείας του πριν τις εκλογές, καταργεί την εγκύκλιο 133099/Γ2/19-9-2013 εκδίδοντας την 12773/Δ2/23-1-2015 που αναιρεί το δικαίωμα απαλλαγής στους περισσότερους μαθητές ζητώντας “τεκμηρίωση” ότι δεν είναι ορθόδοξοι, αδιαφορώντας εντελώς για τις δύο ανεξάρτητες αρχές: τις αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (6ο και 11ο σχετικά), και την επιστημονική συμβουλή του Συνηγόρου του Πολίτη (2ο, 7ο και 8ο σχετικἀ).
